O alcalde de Vigo, Abel Caballero, advertiu este martes de que a compensación que haxa que pagar á concesionaria do bus urbano, Vitrasa, pola caída neste transporte durante o estado de alarma “non a decide” a empresa, senón que deberá ser estudada e validada polos técnicos, á vez que negou que o Concello teña débeda algunha con dita concesionaria.
Despois de que Vitrasa comunicase ao seu persoal que non podería pagarlles a ‘extra’ de decembro por unha falta de pagamento do Concello, o rexedor negou que Vigo pague canon algún á concesionaria. “Que é iso dun canon? Iso non existe”, proclamou (a pesar de que Vitrasa cobra cada ano millóns de euros para cubrir as bonificacións das tarifas e as lanzadeiras que van ao campus universitario, entre outras transferencias).
“Outra cousa é que Vitrasa teña un déficit e teñamos que cubrilo. Pero aínda estamos niso”, matizou, e engadiu que esa compensación deberá estudarse cando se faga a liquidación do ano. Así, lembrou que o Goberno central prevé un fondo para que os concellos compensen as perdas polo descenso de viaxeiros en transporte público, e a aplicación dese fondo debe estudarse desde o punto de vista económico e xurídico.
En todo caso, sinalou que xa hai unha emenda nos orzamentos para iso e que “haberá máis” que ese diñeiro, e puntualizou que a compensación “non a decide Vitrasa”. Así mesmo, recoñeceu que xa se manexan cifras, pero rexeitou facelas públicas.
A concesión do bus urbano finalizaba este ano e, tras anunciar que non se prorrogaría e que se sacaría de novo a concurso para mellorar as condicións do prego, o rexedor, argumentando que a pandemia modificara a situación, confirmou que Vitrasa prestará o servizo outros cinco anos máis.
Por outra banda, preguntado sobre a concesión do servizo de abastecemento e saneamento, que ostenta Aqualia, e que está a piques de finalizar (tras unha prórroga), Abel Caballero reiterou que non descarta “nada”.
CRÍTICAS DA OPOSICIÓN
Con respecto á situación de Vitrasa, e ao anuncio de que non poderá pagar a ‘extra’ de Nadal e, posiblemente, tampouco a nómina de decembro, todos os grupos da oposición instaron ao goberno local a que esixa á concesionaria cumprir as súas obrigacións cos traballadores.
Tanto PP como Marea de Vigo e BNG criticaron a “chantaxe” da empresa e pediron ao alcalde e ao seu equipo que deixen de “tolerar” a posición da concesionaria e que, se é necesario, se lle abra expediente sancionador.
Sindicalistas de Alternativas na Xustiza-CUT, CIG e STAJ están citados nos próximos días para declarar ante a Fiscalía de Pontevedra e o Xulgado de Instrución número 1 da Coruña en calidade de investigados por supostas coaccións durante a folga da Xustiza, feitos que vincularon a unha “campaña de persecución contra os tres sindicatos que non obedeceron á patronal”.
No relativo á Coruña, explicaron que foron falar coa secretaria de Goberno nun piquete informativo e esta presentou unha queixa ante o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia. O TSXG remitiu a denuncia á Dirección Xeral de Xustiza, que abriu un expediente disciplinar que quedou suspendido porque tamén o Xulgado de Instrución abriu dilixencias previas por coaccións.
Neste caso, as persoas que figuran como investigadas son a delegada sindical da CIG, Consuelo Rodríguez, e o delegado de Alternativas na Xustiza-CUT, Javier Fernández, quen están chamados a declarar o 4 de xullo. No entanto, pediron un cambio de día, xa que agora mesmo están citados a declarar antes os denunciados que o denunciante e piden investir a orde.
Durante a folga de xustiza en Vigo/ E.P.
O segundo caso xurdiu a partir dunha denuncia ante o TSXG presentada por un delegado de Ourense do sindicato SPJ-USO por supostas coaccións o día da votación do acordo. O Tribunal remitiu á Fiscalía de Vigo e de Pontevedra a denuncia, que afecta a Enrique Araujo (de STAJ), Josefina Iglesias e Pablo Valeiras (ambos de AXG-CUT).
Así as cousas, en Pontevedra a Fiscalía abriu dilixencias contra os tres, e citoulles para declarar en calidade de investigados o próximo día 26 ás 10,30 horas. No relativo a Vigo, confirmaron que “hai dilixencias de investigación” pero descoñecen “en que situación están”.
Finalmente, Valeiras indicou que el tamén foi sancionado cunha multa administrativa por supostamente participar “no que entenden un ‘escrache’ a Feijóo” en Santiago de Compostela. “Non existiu nada”, selou.
“REPRENDER AOS QUE NON OBEDECERON”
Na rolda de prensa, que ofreceron este xoves en Vigo varios delegados dos tres sindicatos, acompañados do portavoz de En Marea, Luís Villares, e o deputado do BNG, Luís Bará, os sindicalistas vincularon estes feitos a “unha cuestión política de reprender aos que non obedeceron á patronal, neste caso á Xunta”, ao non asinar o acordo.
Pablo Valeiras remarcou que teñen “moi claro que isto é represión sindical”, e que se utiliza a coñecida como Lei Mordaza “para atacar e desmontar” as reivindicacións dos traballadores. Neste sentido, mantivo que a folga da Xustiza “foi exemplar”, cun seguimento de entre o 80 e o 95 por cento durante os primeiros dous meses.
Valeiras lembrou que o que pedían os sindicatos era “rematar coa discriminación dos traballadores respecto ao resto do Estado” e tamén “melloras da Xustiza”, como crear “106 prazas” para consolidar postos de interinos. “A reivindicación era xusta”, remachou.
Enrique Araújo fixo fincapé en que a Xunta non tivo “a mais mínima intención de chegar a un acordo digno e que acabase ben o conflito” porque pretendía “que non saíse ese exemplo”; e agora, “apoiándose nun sindicato amigo, SPJ-USO, o que quere é que acabe a folga como un mal recordo”.
“Non lle valeu só con asinar un acordo por detrás, un acordo malo, tanto que foi rexeitado pola maioría en votación…. Agora pretende apertar as porcas aos demais sindicatos, aos compañeiros máis activos nesta loita”, censurou, antes de engadir que “non é unha casualidade, porque o propio Rueda dixo que houbera intimidación e tiña que haber denuncias”.
Segundo continuou, “recollendo esa luva, o sindicato presentou denuncias sobre supostos compañeiros aos que puido impedírselle o voto ou mesmo presionar para cambiarlle o voto”. “É completamente mentira”, asegurou, ao que Valeiras agregou que o que si hai é un “complot de catro sindicatos e a Xunta, e agora da Fiscalía”.
os SINDICATOS ESTUDAN ACCIÓNS PENAIS
Así mesmo, Consolo Rodríguez mantivo, igualmente, que isto é “unha persecución sindical” para que os traballadores permanezan “calados” e “estigmatizar” aos sindicatos que non asinaron como “os violentos e os que nunca asinan”. Xosé Barreiro, de CIG, agregou que “a represión sindical por parte da Xunta é moi clara, porque hai medios suficientes para non ter que chegar a este punto”.
Ante isto, advertiu que “a vía penal pode funcionar nos dous sentidos, está aberta para todos”. “Aviso a navegantes, porque se cadra acaba indo declarar algún xefe de servizo ou o director xeral, algún sae máis mal parado do que pensa. Non é ningunha ameaza, pero que saiban que a este xogo podemos xogar os dous”, apostilou.
En relación a iso, insistiu en que “este tipo de persecucións non se poden facer” e tampouco se pode “facer filtración de nóminas e dietas ou abrir expedientes disciplinares porque lles dá a gana”. A colación diso, avanzou que “probablemente” inicien accións penais “para ir contra dos posibles responsables da administración”.
APOIO DE BNG E EN MAREA
Tanto En Marea como o BNG trasladaron o seu apoio aos sindicatos nestas reivindicacións, e destacaron que a folga foi “histórica, exemplar, con seguimento masivo e unidade sindical”; mentres que “o PP tentou entorpecer as mobilizacións, perseguir aos traballadores” e “prolongar (o conflito) artificialmente porque non quería un acordo”.
Así, Villares vinculou esta situación, por unha banda a que ao PP este “entorpecemento” lle “favorece”, pois “non vive o seu mellor momento en canto a Xustiza se refire” e “a non disposición de medios dificulta a mellor investigación de casos pendentes, tamén os de corrupción e despedimentos”; e doutra banda a que pretendía evitar o “efecto chamada” a outros traballadores do ámbito público e privado.
“Se a administración de Xustiza triunfaba, o resto da administración pública iría detrás”, sostivo, incidindo en que “é evidente que a persecución como escarmento tiña que continuar”.
“Estamos a ver un plan preconcibido para evitar o exercicio de dereitos fundamentais en Galicia, e en En Marea estamos dispostos a chegar até o final na defensa da clase traballadora”, concluíu.
Pola súa banda, Luís Bará denunciou tamén a actuación do Goberno galego durante a folga e a “actual persecución dos sindicatos e do sindicalismo reivindicativo e rebelde, fronte a outro máis dócil e domesticado que lle gusta ao PP, para alimentar unha estratexia de amedrentamiento e escarmento”.
Neste marco, referendou o apoio do BNG aos sindicatos obxecto desta “persecución”, os cales dixo que “están a defender a un prezo moi alto á cidadanía”; e anunciou que a formación nacionalista levará este tema ao Parlamento, onde pedirá que comparezan o vicepresidente da Xunta e o director xeral de Xustiza.
O Presidente da Federación Española de Municipios e Provincias (FEMP), Abel Caballero, vén de mostrar a disposición dos Concellos da Rede de Acolleita de Refuxiados para albergar aos 600 refuxiados do buque Aquarius, que o Goberno anunciou esta mañá, e manifestou o seu recoñecemento ao Executivo pola a decisión que tomou.
Así o manifestou no transcurso da súa intervención durante o acto de apertura da Conferencia internacional sobre Igualdade, Diversidad e Inclusión, que se celebra ata o mércores 13 en Bilbao.
Trátase dun encontro internacional de responsables locais e asociacións de cidades e municipios de toda Europa, algo que para Abel Caballero supón “o espazo idóneo para intercambiar experiencias e consensuar liñas de traballo inspiradoras e innovadoras“, así como “medidas que teñan como obxectivo unha sociedade europea moderna, diversa e integradora”.
Caballero referiuse á igualdade, en especial, á de xénero, como un dos “alicerces básicos da modernidade europea, e en España situámonos á vanguardia de políticas igualitarias“, asegurou, ao referirse ás manifestacións cidadás do pasado 8 de marzo, “cando tivemos unha gran explosión de proximidade e de complicidade á que non podemos nin queremos subtraernos, nin poboación nin poderes público”, e iso foi posible, insistiu porque hai “unha idea asentada na sociedade: que a igualdade non só se predica; a igualdade exércese”.
Na súa intervención tamén insistiu na importancia da diversidade ao sinalar que “a homofobia debe desaparecer das nosas rúas”, e abogou por acabar coa discriminación á que se ven suxeitos os membros do colectivo LGTBI e defender a integración de todos os cidadáns, facendo dos espazos públicos “espazos de diversidade e inclusión”. Caballero insistiu na demanda de recursos e competencias que permitan “facer da igualdade unha realidade”.
A Policía Local de Mos comezou a felicitar aos menores de 10 anos o día dos seus aniversarios nas súas vivendas ás 20,00 horas a petición dos seus pais.
Segundo trasladou o Consistorio, esta iniciativa foi posta en marcha a iniciativa do corpo policial co obxectivo de amenizar o confinamento aos máis pequenos.
Deste xeito, este luns, os axentes dirixíronse ao domicilio dun neno que cumpría tres anos e, a petición da súa nai, felicitárono coas luces e sirenas dun vehículo policial no que se desprazaron ata a zona.
Así, os pais e nais da localidade que desexen que se felicite aos seus fillos do mesmo xeito deberán especificar o nome dos nenos, a dirección da súa vivenda e a data dos seus aniversarios. Estes datos deberán ser remitidos, xunto a un teléfono de contacto, á dirección de correo electrónico do corpo: policia@concellomos.es.
Así mesmo, a alcaldesa de Mos, Nidia Arévalo, puxo en valor o traballo realizado pola Policía Local para “protexer e axudar” á cidadanía. Deste xeito, asegurou que o seu labor durante a crise sanitaria foi “exemplar” e destacou o seu “interese e empatía” para “tentar arrincar sorrisos infantís” durante este período.
A Asociación de Veciños de Coruxo, co presidente Emilio Pérez Pérez como o seu principal voceiro, en nome da veciñanza afectada, denuncian ante o Valedor do Pobo o peche do servizo de pediatría no Centro de Saúde de Coruxo, que atende a máis de mil nenas e nenos das parroquias de Saiáns, Oia, Comesaña e Coruxo no Concello de Vigo.
Este é o seu relato: “Ante as alarmantes informacións que nos foron achegando nais e pais nas últimas datas pola introdución de limitacións na axenda médica, a non renovación de contratos do persoal, etc., esta asociación solicitou unha reunión con responsables da Xerencia da Área Sanitaria de Vigo”.
Nesta reunión, celebrada o pasado 04/06/2018, aseguran que a xerencia “deixoulles entender” que o peche deste servizo era unha “decisión firme e inminente”. Pouco despois, descobren que xa non é posible concertar cita alén do 29/06/2018, sen data prevista para a recuperación do servizo.
Segundo a Xerencia da Área Sanitaria de Vigo, o servizo permanecerá noutro Centro de Saúde. Nomeadamente, o Centro de Saúde sito en Navia. Isto non fai senón incrementar as dúbidas da AV de Coruxo, posto que este centro “está xa saturado pola recente centralización de servizos en favor deste”.
Consulta médica / Photopin
Todo isto, en liña co xa denunciado polas asociacións de veciños do barrio de Navia, que demandan máis servizos ante o continuo aumento de habitantes da rúa Teixugueiras, cunha pirámide poboacional inédita en Galicia na que destaca o gran número de menores de idade.
A futura ampliación na oferta de vivendas prevista para os vindeiros anos neste barrio, unida á absorción do servizo agora facilitado no Centro de Saúde de Coruxo, aseguran dende a AV de Coruxo que “implicaría un incremento non asumible”.
Engaden ademais que “a área sur de Vigo é unha zona de carácter periférico e semi-rural que conta con conexións de transporte público máis limitadas ca no centro da cidade. Por isto, o traslado do servizo ao Centro de Saúde de Navia implicaría grandes dificultades para os residentes en Oia e Saiáns, que non terían un transporte urbano directo cando na actualidade poden chegar en menos de 10 minutos coa liña 11 de autobús”.
A supresión dun novo servizo do Centro de Saúde, denuncian tamén,”distorsiona fondamente ademais o número de usuarios, o cal terá unha repercusión nas estatísticas do Sergas. A consecuencia, a determinación de que o devandito centro contará con menos usuarios e, porén, poderá ser suprimido ao non acadar as cotas necesarias. Unha total manipulación en prol da centralización de servizos e non do ben das usuarias e usuarios”.
Recalcan ademais que esta xa é unha historia que está a repetirse: “Cómpre sinalar que estamos a vivir un proceso similar ao que aconteceu, hai apenas uns anos, co servizo de matrona. Sen comunicacións claras, limitouse primeiro daquela a axenda médica, posteriormente a renovación de persoal, e por último, suprimiuse o servizo de xeito definitivo despois do seu traslado a outro centro”.
Dende a Asociación de Veciños de Coruxo defenden polo tanto a necesidade de contar co servizo de pediatría dentro do Centro de Saúde de Coruxo “para dar resposta ás necesidades dunha das áreas máis anovadas en idade do Concello e que cubre, xa de por si, unha zona grande abondo como para ter conta da súa importancia”.
Contan co apoio de Asociacións de Nais e Pais dos colexios da área sur de do Concello de Vigo e das Asociacións de Veciños de San Miguel de Oia e Saiáns. E solicitan axuda ao Valedor do Pobo para conservar o servizo de pediatría en Coruxo e amosan á súa total disposición para establecer pontes de colaboración en prol deste obxectivo.
O director territorial de Comercio e do ICEX en Galicia, Sergio Prieto, detallou que as exportacións de empresas radicadas na comunidade descenderon un 2,89 por cento en 2019 fronte ao crecemento do 1,78 por cento rexistrado a nivel nacional.
Así se pronunciou nunha rolda de prensa celebrada este venres en Vigo durante a que a presidenta do Círculo de Empresarios, Patricia García, lembrou que no primeiro semestre do ano rexistrouse unha caída do 10 por cento nas exportacións. Por este motivo, valorou a recuperación que tivo lugar nos últimos meses e que, segundo apuntou, permitiu que o descenso acumulado en 2019 non fose tan pronunciado.
Deste xeito, Sergio Prieto destacou que o valor das exportacións situouse no último ano por encima dos 22.000 millóns de euros, unha cifra que só se superou en 2018 de acordo cos datos dispoñibles. En concreto, situouse ao redor dos 22.196,6 millóns de euros.
Mentres, o valor das importacións realizadas á comunidade en 2019 superou os 19.814 millóns de euros, o que representou un incremento do 4,16 por cento respecto de 2018 fronte ao 1,01 por cento da media estatal. Así, Galicia acumulou o 6,15 por cento das adquisicións realizadas a nivel nacional.
EXPORTACIÓNS POR SECTORES
Por sectores, un 87,4 por cento das vendas ao exterior estiveron representadas por manufacturas de consumo, en especial, téxtiles; a automoción, bens de equipo, produtos metálicos e químicos e alimentos relacionados coa pesca. O principal incremento rexistrouse nas exportacións de bens de equipo (3,63 por cento), mentres que o sector do automóbil e o das semimanufacturas contabilizaron os principais descensos (un -7,07 e un -5,29 por cento, respectivamente).
Así mesmo, o director do ICEX en Galicia explicou que os principais destinos aos que se distribúen produtos galegos pertencen á Unión Europea (UE) e concretou que se trata de Francia, Portugal, Italia, Reino Unido e Alemaña. Ante a posibilidade dunha recesión en Francia e Alemaña, a afectación do coronavirus á economía italiana e a saída do Reino Unido da UE insistiu na necesidade de que as empresas enfoquen as súas vendas a mercados extracomunitarios.
Neste sentido, apuntou que as vendas a países europeos representaron case un 77 por cento das realizadas por compañías da comunidade en 2019, aínda que indicou que se rexistrou un descenso respecto de 2018, cando o porcentaxe se situou no 77,6.
Adicionalmente, Sergio Prieto concretou que en 2019 acumulouse un descenso do 1,7 por cento no número de empresas exportadoras galegas, que representaron o 3,4 por cento do total nacional. Ademais, precisou que só un 33 por cento das compañías radicadas en Galicia que realizaron vendas exterior levaron a cabo operacións comerciais relevantes, é dicir, superiores aos 50.000 euros anuais.
FACTORES ESTRUTURAIS
Ante esta situación, o responsable territorial de Comercio destacou a concentración das exportacións, a limitada presenza en mercados extracomunitarios e o baixo número de empresas que realizan vendas ao exterior como os principais problemas estruturais do sector exterior da comunidade. Neste sentido, alertou de que as cinco empresas máis exportadoras da comunidade concentran o 43,5 por cento das vendas ao exterior.
Tamén apuntou que a maior parte das importacións estiveron representadas por materias primas, mentres que se exportaron produtos elaborados, o que, segundo defendeu, mostra a capacidade do tecido empresarial galego para crear valor engadido.
Sergio Prieto alertou así mesmo de que a incerteza sobre os efectos das medidas económicas e comerciais impostas por Estados Unidos (EEUU) e as negociacións relacionadas co Brexit poden afectar o comercio exterior da comunidade. Na mesma liña, apuntou que as crises sanitarias, como a expansión do coronavirus, tamén poden prexudicar a este tecido empresarial.
Nada en Valencia de Alcántara (Cáceres) en maio de 1939, María Victoria Moreno, a autora á que este ano se lle dedica o Día das Letras Galegas, asumiu o galego como lingua propia e chegou a ser vixiada polo franquismo por impartir clases clandestinas neste idioma.
“A súa historia de amor co galego, como a ela lle gustaba chamarlle, empeza en Lugo”, destaca a escritora Montse Pena, autora de ‘A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida’, unha biografía sobre esta escritora de literatura infantil e xuvenil que chegou a Galicia en 1963 cando o seu marido, José Luís Llácer, foi contratado no Colexio Santiago Apóstolo da ONCE en Pontevedra.
Aínda que residiría na cidade do Lérez durante 40 anos, o contacto iniciático de María Victoria Moreno con Galicia e a súa lingua prodúcese en Lugo, cidade na que toma posesión o 1 de novembro de 1965 como profesora de Lingua e Literatura Española no Instituto Masculino.
Montse Pena lembra que alí se forxaría a súa estreita amizade co que foi presidente da RAG Xesús Alonso Montero, xerme do seu interese polo galego e pola literatura galega.
UNHA “FORASTEIRA”
“Hai que pór o acento en que non é galega. Era forasteira e, ademais, de familia franquista“, apunta Alonso Montero, que destaca o compromiso da autora de ‘Anagnórise’ co idioma de Galicia. “En Lugo estableceu contacto comigo, con Xesús Rábade, con Amable Veiga…, e empeza a darse de conta de que hai, como mínimo, dúas Galicias: a dos que falan en castelán e a dos que falan en galego”, explica.
“Ela dixo que chegou a interesarse por cultivar o galego en Lugo, pero sempre matizaba que o seu compromiso co galego foi por ser a lingua dos pobres“, explica o que foi presidente da RAG, que destaca que María Victoria Moreno decidiu “defender, eloxiar e reivindicar” a lingua galega.
De feito, a súa relación co galego sería tal que desde 1971 escribiría principalmente nesta lingua. Nesas datas e despois do seu traslado a Pontevedra, onde se incorporou ao Instituto Feminino, xa estaba preparada para dar clases no idioma de Galicia.
Esta tarefa levaríaa a cabo en diferentes asociacións culturais ao longo de varios anos, como Amigos da Cultura, de Pontevedra (onde compartía tarefas con Valentín Arias ou Carballo Calero durante o curso 1971-72). Un ano máis tarde e a través tamén de Amigos da Cultura, ensinaría galego en Vilagarcía e, xa en 1974, no Ateneo de Ourense.
Ademais, tamén levaría os seus coñecementos da lingua galega ás aldeas, onde en ocasións impartía clases clandestinas en igrexas coa colaboración dalgúns curas, tal e como destaca Montse Pena, que explica que, con todo, o que era unha tarefa xenerosa e desinteresada provocoulle á profesora algún “desgusto importante”.
LABOR “MAL VISTA”
E é que este labor docente, conforme sinala Alonso Montero, estaba “mal vista pola xente mal pensada” e tamén pola policía, que “a tiña no punto de mira”. En efecto, no ano 1973 o réxime retiroulle o pasaporte, e a pesar de ter o pasaporte retirado e figurar, xunto ao seu marido, nunha lista negra de profesores, María Victoria Moreno seguiu “fiel ao seu compromiso cívico” e nese mesmo ano, en 1973, sairía á luz a súa primeira obra en galego ‘Mar Adiante’.
“Asumiu as consecuencias sociais e políticas” do seu compromiso co galego até o punto no que, cando morre Franco, tivo que esconderse no rural, sinala Montse Pena.
Neste sentido, a autora da biografía sobre a homenaxeada este ano lembra as palabras coas que María Victoria Moreno referíase ao seu compromiso co galego en 1993: “(Escribín a obra) con todas as palabras que sabía daquela, e xa asinei para sempre o meu compromiso coa lingua e cos nenos de Galicia: só escribo en galego, só escribo para nenos”, asegurou a homenaxeada.
Pero a súa implicación co galego e a educación non se limitaría ás clases clandestinas. Así, en 1973 forma parte do grupo de mozos que abre a Libraría Xuntanza na rúa Andrés Muruais de Pontevedra, un proxecto que impulsou xunto a Alfredo Conde, Javier Yuste, Carmen Mari Echarre, Francisco Gulías, Ramón Yuste e Blanca Varona.
Alí, os clientes poderían conseguir obras prohibidas de autores como Lorca, uns libros que moitas veces eran requisados pola policía neste establecemento que, ademais, recadou diñeiro para axudar a presos políticos.
unHA MESTRA DIFERENTE
María Victoria Moreno (Valencia de Alcántara-Cáceres 1939-Pontevedra 2005) era “completamente diferente a unha profesora normal”. Así a describe Tomás González, un dos seus alumnos que seguiu o camiño das letras e que foi o seu discípulo nos últimos anos nos que exerceu no Instituto Torrente Ballester de Pontevedra.
Non en balde, causou “impacto” tanto entre os seus alumnos de Lugo aos que impartiu baixo a ditadura franquista, onde entrou en contacto coa lingua galega, como entre os nados nos anos 80, a última xeración á que deu clase no Instituto Torrente Ballester de Pontevedra antes de morrer como consecuencia dun cancro en novembro de 2005.
O poeta e narrador Xesús Rábade Paredes é un dos seus discípulos máis destacados e a el coñeceuno cando exerceu en Lugo: “Acababa de chegar a Galicia e os primeiros cursos impartiunos no Instituto Masculino de Lugo. Viña moi ben formada, era nova, empatizaba cos alumnos e foi realmente un impacto para moitos, sobre todo, para os que empezabamos a escribir, aos que ela protexía con especial coidado“, describiu, en declaracións a Europa Press, o tamén escritor Rábade Paredes.
A principios do curso 1965-66, María Victoria Moreno aprobou as oposicións de profesora agregada de Lingua e Literatura española e o seu destino foi o Instituto Masculino de Lugo, onde tomou posesión o 1 de novembro dese primeiro ano, tal e como figura na biografía publicada por Galaxia da autora Montse Penas Presas. En 1967 deixa este centro e incorpórase ao Instituto Feminino de Pontevedra.
Alí entre as súas alumnas volveu causar “impacto”. Algunhas, como Ángeles Couto (que viña da emigración en Uruguai) e as súas amigas lembran hoxe en día á súa profesora como a primeira persoa que lles ensinou lingüística, un ámbito da Lingua que nunca antes lles explicaron. E sorprendeu deixándose tutear e permitindo “fumar” ás súas alumnas naqueles inicios da década dos 70 nos que, con todo, non estaba prohibido en lugares públicos.
No que actualmente é o Instituto Valle-Inclán de Pontevedra tamén impartiu clase á catedrática e membro da Real Academia Galega (RAG) Rosario Álvarez, quen na mesma biografía de Montse Penas publicada por Galaxia lembra á docente como “excelente” e “apaixonada”, adxectivos que se atopan entre alumnos e compañeiros de profesión ao longo da súa traxectoria.
“FACILITOU LIBROS QUE NON CHEGABAN A NINGUÉN”
María Victoria Moreno, como profesora, facilitou libros que “non chegaban á xente da rúa nin ao profesorado sequera porque estaban prohibidos pola ditadura” e, ademais, deu clases particulares, algunhas na clandestinidade, aínda que o seu altruísmo neste ámbito executouno até o final da súa vida.
Así o lembra Tomás González, quen se acordou de como recibiu na súa casa aos fillos dunha familia musulmá en Pontevedra para darlles clases de lingua e conseguir a súa integración, ademais de ofrecerlles comer no seu fogar. No franquismo, eran “longas as conversacións no seu coche” con Rábade Paredes, lembra o poeta.
E de feito, antes de que ela axudase a esta integración de quen viñan de fóra no ano 2000, foi María Victoria Moreno a que se incorporou á cultura galega. “Chegou a Galicia disposta a integrarse nun país que ten unha cultura”, asegura Rábade Paredes, quen atribúe esta circunstancia ao “talante persoal” dela, quen procedía da Universidade Complutense de Madrid da man de Dámaso Alonso e Rafael Lapesa.
Como profesora, en palabras do escritor lucense fincado en Rianxo, captou “devotos” e detectaba os “talentos” entre os alumnos. E a través “fundamentalmente” del e outros discípulos procedentes do rural, dixo, entrou en contacto coa lingua galega.
“Ela foi cabal e honrada na súa transmisión. Por iso foinos tan mal naquela etapa na vida a moitos; xustamente, por comprometerse, por explicar a literatura cabalmente”, asegurou Rábade Paredes, quen tamén lembrou que Xesús Alonso Montero foi a outra figura a través da cal entrou con contacto con Galicia.
María Victoria Moreno / RAG
Rábade Paredes rememora que a súa relación profesional “non se interrompeu nunca” e ela “coidou” os seus textos e mesmo promoveu a publicación da súa primeira obra poética, unha forma de ser mestra que lle acompañou durante todos os anos de docencia. “Era moi próxima. Falaba da vida e tiña unha capacidade especial para percibir á xente que escoitaba, aos que non se rían dela”, comenta, pola súa banda, Tomás González, cofundador da cooperativa que creou Urco Editora.
De Vilaboa, paraba moitas veces en Pontevedra xa como universitario en Santiago para visitar á profesora María Victoria Moreno e “falar” con ela, a quen –lembrou– “non deixaron dar en COU” (o curso preuniversitario) durante algún ano. Respecto diso, este alumno acordouse de que houbo “queixas” porque non impartía as clases da forma máis convencional, pero finalmente “calou moitas bocas” cando si puido acceder a ese curso.
María Victoria Moreno, dixo citando as propias palabras da escritora, “sen os seus cachorros (alumnos), morría”. Non en balde, a escritora, que deixou 5.000 volumes como legado á Biblioteca do Instituto Torrente Ballester –como lembrou para Europa Press o seu director, David Castro–, tentou dar clase até o final, mesmo cando semanalmente tiña que acudir ao médico para recibir as sesións de quimioterapia.
A súa maneira de comunicar en clase era a de “pór” ao alumnado “en contacto” coa obra, desde o franquismo até as súas clases aos nados na democracia. E “era tan boa persona”, comentou Tomás González, que facía “dous modelos de exames”, o que ela prefería que se realizase –cunha pregunta para desenvolver e reflexionar– e outro para quen optaban por “chapar datas e nomes”.
A profesora afincada en Pontevedra e xa viúva do seu marido desde mediados dos 90 seguiu mantendo relación cos alumnos que seguían o seu interese pola literatura, desde Rábade Paredes até os máis recentes. Lembra Tomás González cando os convidou “a robaliza e cochinillo” e deulles un agasallo personalizado a cada un: “Gardo coma se fose ouro a guitarra española que fixera facer para o seu defunto marido”.
O seu paso polo ensino é indisoluble á súa figura como escritora e, asegura o director do Instituto Torrente Ballester, a súa presenza segue no día a día deste centro educativo, onde alumnos que nin sequera coincidiron en con ela falan da autora pontevedresa de adopción. Agora, o instituto trata de completar a colección de libros de ‘El Quijote’ traducidos aos distintos idiomas que ela comezou e doou.
Unha muller foi detida por, supostamente, tentar agredir cun coitelo de pequeno tamaño a un compañeiro do seu fillo nas inmediacións dun colexio en Vigo.
Fontes da Policía Nacional explicaron a Europa Press que os feitos tiveron lugar este xoves sobre as 8,15 horas, cando varias persoas que se atopaban próximas a un centro educativo situado na zona de Tomás Alonso contactaron por teléfono co corpo para alertar de que unha nai tentaba agredir a un neno de 13 anos.
Tras desprazarse ao lugar, os axentes entrevistáronse as testemuñas, que detallaron que a muller chegara a sacar un coitelo para tentar agredir un menor co que supostamente o seu fillo mantiña un conflito no colexio, onde eran compañeiros.
Así mesmo, os policías tomaron declaración á muller e ao neno, que non sufriu danos. Finalmente, a nai foi detida pola suposta comisión de senllos delitos de ameazas graves e lesións, tras o que pasou disposición xudicial.
O RC Celta e o Nápoles chegaron a un acordo o pasado 15 de xaneiro para o traspaso dos dereitos federativos do centrocampista Stanislav Lobotka.
Nápoles, que pagará 20 millóns de euros máis outros 4 millóns en variables polo centrocampista, que xa está ás ordes de Gennaro Gattuso.
O internacional eslovaco disputou preto dun centenar de partidos coa camiseta celeste desde a súa chegada en 2017. O seu gran rendemento durante este tempo permitiulle asentarse como un dos xogadores máis importantes da súa selección nacional.
O RC Celta agradeceu a Lobotka “o seu compromiso e entrega durante as dúas tempadas e media tempadas no club” e deséxalle o maior dos éxitos na súa nova etapa profesional.
Os sindicatos CC.OO., CIG e CUT fixeron público un escrito dirixido á concellaría de Seguridade do Concello de Vigo no que advirten de que o peche dun dos dous parques de bombeiros da cidade, o de Coruxo (que se produciu varias veces na última semana por falta de persoal), amplía os tempos de resposta e atrasa a actuación en eventuais sinistros, polo que pediron aos responsables municipais unha “reflexión profunda” sobre a situación deste servizo.
Segundo lembraron os representantes dos traballadores, o Plan de Emerxencias Municipal (PEMU) establece, entre outras cuestións, o nivel de riscos que existen na cidade (forestal, inundacións, posibles incendios industriais, incendios en vivendas, temporais, etc.) así como a división xeográfica do terreo que cobre cada un dos parques de bombeiros: o central de Teis e o auxiliar, antes en Balaídos e agora, de forma provisional, en Coruxo.
Os sindicatos advertiron de que “máis do 50 % da masa forestal da cidade” atópase no radio de acción do parque de Coruxo, así como “o 100 % do risco de inundación”. Tamén subliñaron que os polígonos industriais máis importantes están nese ámbito de actuación, así como a maioría de edificios de máis de 15 plantas de altura.
Tendo isto en conta, lembraron que gran parte do éxito dunha intervención de efectivos de bombeiros ten que ver coa rapidez da resposta, unha rapidez que se ve condicionada se teñen que pecharse as instalacións de Coruxo.
Por todo iso, e tras recalcar que “é responsabilidade de quen xestiona” valorar as “consecuencias das decisións que toma”, pediron “unha reflexión profunda” sobre a situación do servizo e “explorar todas as vías”, entre elas a “negociación” cos representantes dos traballadores.
