O Tribunal Supremo (TS) anulou a condena por un delito de calumnias imposta a un avogado de Vigo que nun escrito de recurso imputou a un xuíz haber prevaricado coa súa decisión. Os maxistrados consideraron que o pronunciamento do letrado cabe no seu dereito á liberdade de expresión no ámbito do exercicio forense do dereito de defensa.
A Sala do Penal estimou o recurso que presentou o avogado ao aplicar a doutrina do Tribunal Europeo de Dereitos Humanos (TEDH) e do Tribunal Constitucional (TC), que fixa que no exercicio das súas funcións públicas os xuíces poden enfrontar críticas máis duras que os cidadáns que non ocupan cargos públicos.
O caso chegou ao Supremo despois de que a Audiencia Provincial de Pontevedra confirmase a sentenza que ditou un Xulgado do Penal de Vigo, que condenou ao avogado por un delito de calumnias a unha pena de multa de 2.160 euros e ao pago dunha indemnización ao xuíz de 500 euros.
Agora, o alto tribunal –nunha sentenza recollida por Europa Press– anulou dita condena ao entender que aos avogados permíteselles realizar críticas contundentes sobre as actuacións xudiciais en defensa dos seus clientes e mesmo en defensa dos seus propios intereses.
En 23 folios, os maxistrados incidiron en que os letrados tamén teñen a facultade de solicitar responsabilidade gubernativa, civil ou penal dos xuíces polas súas accións, “sen que o mero feito de facelo e expresar críticas cara á actuación dos xuíces supoña unha violación ilexítima do seu dereito á honra”.
EXPRESIÓNS “DESAFORTUNADAS”
Para o Supremo, neste caso “non hai dúbida de que as citadas expresións, obxectivamente consideradas, non só son desafortunadas e impropias do que debe ser a actuación dun letrado ante un órgano xudicial, senón, ademais, innecesarias e obxectivamente ofensivas, podendo mesmo pasar os límites á liberdade de expresión”.
Con todo, concluíu que non se trata de determinar se as expresións proferidas deben ser acredoras de reproche ou sanción, senón unicamente se aquelas poden sustentar unha condena penal. Ao seu xuízo, non o son, polo que considerou pertinente absolver ao avogado.
Na resolución, da que foi relatora a maxistrada Carmen Lamela, o tribunal lembrou que a doutrina do TEDH non exclúe a necesidade de protexer aos xuíces dos ataques verbais ofensivos que poidan recibir no exercicio das súas funcións.
Insistiu, no entanto, en que deben examinarse en cada caso as circunstancias concorrentes e a aplicación do parámetro de proporcionalidade, tomando en consideración a inxerencia litigiosa á luz do conxunto do asunto, incluído o tenor das expresións referidas e o contexto no cal foron formuladas, así como se a inxerencia en cuestión era proporcionada aos fins lexítimos perseguidos.
