Núria Vives Parés é cofundadora do método ‘Periné, Integración y Movemento®’, considerado unha referencia para as matronas de toda España pola súa achega sobre o traballo da pelves.

Ana Palazón, única alumna formada en ‘Parto y Movemento®’ de Galicia, convidouna a Vigo nas últimas semanas para ofrecer un curso nas instalacións de Caledonia Ioga (Rúa do Conde de Torrecedeira, Nº26, Vigo).

O traballo de Vives e o seu equipo xa se estendeu por Europa e Latinoamérica: Portugal, Chile , Italia, Arxentina… Ademais Vives, que viviu catro anos en París, é autora xunto coa francesa Blandine Calais-Germain do libro “Parir en movemento”, obra de anatomía única na súa especie que lles deu a coñecer. Vives leva 30 anos educando e traballando na prevención das doenzas relacionadas con este grupo muscular.

Como non podía ser doutro xeito, Xornal de Vigo conversamos con ela do perineo, esa zona tan descoñecida e confundida do corpo humano. Tamén denominado como chan pélvico (aínda que Vives prefire o seu anterior nome), é un pequeno conxunto muscular que rodea os esfínteres da uretra, a vaxina e o recto, é dicir, dous orificios corporais no caso do home e tres no da muller. Por suposto, o perineo ten un rol esencial no embarazo, que pon ao límite a súa resistencia.

P- Como se sentiu ao impartir estas clases en Vigo?

R- Foi moi bonito para min ver que había bailarinas, fisioterapeutas, matronas, profesoras de ioga ou pilates… É moi enriquecedor que cada un veña dun lugar diferente. E eu son licenciada en Ciencia da Educación e fun profesora de danza, así que me encanta o ensino.

P- Por que ‘abandonamos’ o perineo na nosa vida diaria?

R- Son zonas moi tabú. Sentimos moito o esfínter do ano, pero o resto da zona non. E é importante ser capaces de relaxar e activar esta parte do corpo. Vivimos unha época de contrastes. Hai nenos de 12 anos que ven pornografía, pero parece que falar do perineo nunca toca.

Despois se unha moza salta, a estrutura muscular lle falla e ten perdas de ouriños anúnciase en TV que unha compresa é suficiente. Cando debería ir a un especialista para tratarse a súa debilidade no perineo.

P- É moi diferente o perineo do home e o dunha muller?

R- Si, sobre todo no seu parte externa. Na muller ten forma de améndoa e no home esta pequena musculatura é paralela e atópase na base do pene. A musculatura profunda si que é similar, aínda que no home sostén vexiga e recto e na muller vexiga, matriz e recto. E nas mulleres, ao ser unha zona moi escondida e menos visible e estar moi comprometida no parto, é importante dedicarlle máis atención.

A investigación das innervacións do perineo feminino leva 10 anos de atraso en relación ás innervacións do home, quizais porque nun home dáse moita importancia á erección e en cambio a que unha muller senta menos nas súas relacións non se lle dá tanta importancia.

P- Non é perineo unha palabra moi estendida no fala popular, non?

R- En Galicia e o norte de Portugal, as matronas chamábanlle a boca do corpo, o cal nos dá tamén unha idea da súa importancia. É unha zona moi tabú, pero se non a coidamos existe o risco de que se debilite e suframos perdas de ouriños e a longo prazo prolapsos (descenso da vexiga, da matriz ou do recto).

Exercitar o perineo é igual de importante que os abdominais. As mulleres están máis concienciadas en traballar a súa musculatura abdominal, pero se non traballan tamén o perineo a tensión dos abdominais pode provocar moita presión á zona do perineo.

P- Entón, como dicía anteriormente, o perineo ten un rol esencial para evitar as perdas de ouriños?

R- Cando hai unha perda de ouriños debemos estar atentos, porque é sinal da debilidade da zona, e visitar a un especialista en rehabilitación de chan pélvico para valorar as causas.

P- Ten algo que ver o estilo de vida occidental?

R- Esta doenza ocorre moito máis nas culturas sedentarias como a nosa, e non tanto nas que as mulleres sentan, levántanse, móvense constantemente… É dicir, que viven sen cadeiras. O perineo das mulleres do Amazonas está moito máis flexible, como demostraron algúns estudos respecto diso.

E o máis importante é que grazas a ter un perineo forte e flexible non ten problemas despois do parto. Vin imaxes dunha muller levantando pesas e vese como se lle cae o pis. Está claro que ao perineo débeselle dar a mesma importancia que ao resto da musculatura do corpo.

No home, a incontinencia urinaria ou anal adoita ser aínda máis tabú que na muller. Sempre me preguntei como é o perineo dos levantadores de peso do País Vasco. Ademais do perineo, non podemos esquecer todos os tecidos de fascias e ligamentos que sosteñen as tres pequenas vísceras dentro da pelves.

P- Entón, como describiría os exercicios que deben realizarse para fortalecer o perineo?

R- Debemos comezar por unha toma de conciencia da zona, cun espertar sensorial. Primeiro, é importante coñecer a estrutura onde se amarra o perineo: a pelves, que é unha gran descoñecida.

Fálase moito dos exercicios de Kegel (baseados en relaxar e contraer), pero xa se quedaron algo atrás, debido a que non só é contraer e relaxar senón tamén identificar uns músculos con respecto aos outros, e saber asocialos e disocialos dos seus veciños. As persoas a miúdo adoitamos confundilos cos abdominais, glúteos ou adutores.

É tamén importante coordinar o perineo coa respiración. Por exemplo, cando interveñen os abdominais o perineo debería ser o ‘director de orquestra’, e temos que aprender exercicios específicos para ofrecerlle ao perineo situacións de descompresión.

P- Un traballo tan específico non debe ser sinxelo.

R- É unha zona tan pequena que nos custa sentila, pero forma parte da musculatura postural do corpo e recibe presións constantes. De tódolos xeitos, eu creo que é un músculo intelixente, pero o estilo de vida que levamos fai que se nos desprograme. A natureza é sabia e no corpo todo ten un sentido de ser e estar.

Antes do parto debemos traballar máis a flexibilización, e despois activalo para ir proporcionándolle o ton adecuado. Debe estar flexible e á vez tónico para poder colaborar con todos os tecidos de sostén da pelves menor.

P- Cal é a consecuencia de ter un perineo consciente ou non?

R- Un consciente sabes que vai reaccionar cando por exemplo esbirras, mantendo o ton da zona. As persoas que non saben como nin onde o teñen tampouco poderán percibir cando chegue máis presión á zona da normal.

P- Traballar o perineo afecta á vida sexual?

R- Si. Moitas mulleres din que despois do curso as súas relacións sexuais coas súas parellas melloraron, polo mellor estado do tecido. Pero non creo que sexa o máis importante.

Historicamente a nosa sociedade patriarcal inculcou que esta zona se debe coidar para satisfacer aos maridos. Pero debemos facelo para nós mesmas, para coidar a nosa saúde e para o noso propio pracer.