A Xunta de Galicia insistiu este xoves en que nin o Concello de Vigo nin a concesionaria Aqualia informaron a Augas de Galicia de ningunha anomalía nas válvulas do encoro de Eiras, entre 2023 e 2025, a pesar de que era a empresa contratada polo consistorio a encargada de operar esas válvulas. Así, Augas de Galicia lembrou nun informe que a presa de Eiras é de titularidade autonómica e que en 2019 licitouse un contrato para a súa explotación e mantemento.

Pero o Concello de Vigo e Aqualia recorreron dita licitación e iniciaron un proceso nos tribunais para oporse, alegando que esa xestión debía ser municipal (o último capítulo dese proceso foi en xuño deste ano, cando un xulgado do contencioso administrativo de Santiago ratificou a legalidade da licitación autonómica e confirmou que Augas de Galicia é o órgano competente para a explotación e mantemento).

O contrato non puido executarse de forma inmediata e tivo que ser temporalmente suspendido, ao impedirse o acceso da empresa ás instalacións. A finais de 2020 e a finais de 2021, os técnicos da firma contratada por Augas de Galicia tentaron acceder a todas as instalacións para levar a cabo os traballos encomendados, pero, explicou o ente autonómico, impedíuselles o acceso á presa.

No verán de 2022, Augas de Galicia acordou o inicio do contrato e en setembro dese ano, levou a cabo unha reunión entre a contratista do organismo dependente da Xunta e a empresa concesionaria Aqualia. Na acta do devandito encontro, segundo se recolle no informe de Augas, a concesionaria municipal incidía en que seguiría facendo a operación, conservación e mantemento, e recoñecía unha “interferencia” entre os labores de ambas as empresas.

A finais de 2023, Augas de Galicia remitiu por escrito un requirimento a Aqualia pola súa “falta de colaboración e obstaculización do exercicio de funcións públicas e privación a Augas de Galicia e ao seu equipo da plena posesión dun ben de dominio público adscrito á devandita entidade pública, para o cumprimento dos seus fins”.

ENTREGA DE CHAVES EN 2023

Finalmente, en xaneiro de 2023 asinouse a acta de entrega por parte do Concello de Vigo das chaves da presa e acordouse, entre outras cuestións, que as válvulas de abastecemento e comportas da torre de toma serían accionadas por Aqualia, “correspondendo o seu mantemento e conservación a Augas de Galicia”.

Na devandita acta tamén se recolle que “existirá unha comunicación fluída, coordinación e mutua colaboración entre ambas as empresas, comprometéndose a compartir calquera información ou documentación relevante con respecto á seguridade da presa, das súas instalacións, ou que puidese afectar o servizo de abastecemento”.

“Esta indicación era necesaria, pois viñamos dun enfrontamento entre a Administración Autonómica e Local sobradamente coñecido, documentado e patente, impedindo o funcionamento normal dos servizos”, sinalou Augas de Galicia, que incidiu en que a concesionaria municipal é a responsable de manipular diariamente as válvulas e “de informar o servizo de Explotación en caso de detectarse calquera anomalía”.

SEN AVISOS DE ANOMALÍAS ENTRE 2023 E 2025

Fontes autonómicas sinalaron que non puido ser ata este ano 2025 cando se realizou unha inspección completa das instalacións (tras a última sentenza favorable) e que Aqualia non informou de ningunha anomalía desde a entrega das chaves en 2023 ata que, na primeira inspección completa de Augas de Galicia observáronse as deficiencias en dúas das catro válvulas. Unha delas rompeu na primeira apertura, “polo que se presume que Aqualia non realizou ese movemento semanal de válvulas durante anos”.

“Dita apertura, a pesar do que ditan as normas, nin sequera puido ser completa, xa que Aqualia esixiu que se restrinxise a operación a unha apertura parcial. Deste feito quedou constancia nas comunicacións con Augas de Galicia que foron necesarias para realizar unha revisión xeral –esixe a normativa de seguridade de presas– efectuada este ano”, expoñen as mesmas fontes.