A irlandesa Ryanair, autoproclamada compañía aérea low cost e que a miúdo ten criticado a xestión e as taxas dos aeroportos españois, é ao mesmo tempo a gran beneficiaria de subvencións públicas para a súa operativa en España. Segundo datos de diversos rexistros e informes, a aeroliña recibiu ao redor de 300 millóns de euros en fondos de administracións públicas españolas en forma de convenios de promoción turística e axudas á conectividade.
Un modelo de negocio subsidiado
A estratexa de Ryanair en España pasa por operar en numerosos aeroportos rexionais, moitos deles con baixo volume de tráfico, pero sempre baixo a condición de recibir financiamento público. Estes acordos, a miúdo disfrazados de contratos de “promoción turística”, serven para garantir rutas que, de outro xeito, non serían rentables para a compañía.
Segundo publicou El Economista, só até o ano 2019, Ryanair xa acumulaba 236 millóns de euros en convenios con diversas administracións. A esta cifra hai que sumarlle outros 43,5 millóns rexistrados oficialmente no Sistema Nacional de Publicidade de Subvenciones entre 2020 e 2023, destinados principalmente a manter a conectividade de rexións illadas como Canarias e Baleares.
Fondos fóra do rexistro e ameazas da UE
A falta de transparencia é unha constante. Importantes contratos non figuran nos rexistros oficiais de subvencións. Algúns exemplos recentes son o acordo de case 18 millóns co Goberno de Cantabria para 2024 ou os 4,4 millóns que recibiu do Concello de Vigo entre 2015 e 2018.
Esta práctica xa lle custou caro á compañía noutros países. A Comisión Europea xa lle ordenou en repetidas ocasións que devolvese millóns en “axudas ilegais” recibidas en aeroportos de países como Alemaña ou Francia, por considerar que distorsionan a libre competencia. En España, a Audiencia Nacional investigou as subvencións en Girona e Reus, seguindo o mesmo criterio.
A contradición: criticar mentres se recibe
A retórica pública de Ryanair choca coa súa realidade financeira. Mentres a súa directiva acusa a Aena de ter taxas elevadas e ameaza con pechar bases se non se reducen, exixe de forma paralela subvencións directas ás administracións para operar nelas. Esta dualidade levou a directivos de Aena e a membros do Goberno español a acusar á aeroliña de practicar un “chantaxe” institucional.
En resumo, a historia de Ryanair en España é a dun éxito empresarial sustentado, en parte, por centos de millóns de euros de diñeiro público que lle permiten manter prezos baixos e unha rede de rutas case inigualable, levantando dúbidas sobre a súa verdadeira natureza de low cost.
A multa de 100 milóns que molesta a Michael O’Leary
Todo este rebumbio ven ligado á recente multa de 179 millones de euros imposta polo ministerio Ministerio de Consumo español afecta a cinco aerolíneas de baixo custe —entre elas Ryanair, dirixida polo excéntrico multimillonario irlandés Michael O’Leary— por prácticas consideradas abusivas relacionadas co equipaxe de man.
Por que O’Leary sacou a súa campaña de paiaso?
Cobros por levar equipaxe de man en cabina, algo que según a lei española debe permitirse gratuitamente.
Cargos por imprimir a tarxeta de embarque no aeroporto.
Suplementos por reservar asentos contiguos para persoas dependientes e os seus acompañantes.
O’Leary calificou a sanción de “ilegal”e acusado ao ministro Pablo Bustinduy de vulnerar a normativa europea, que permite ás aerolíneas fixar libremente os seus precios según o Reglamento 1008/2008 da UE ameazando que si estas multas no se retiraban, subiría as tarifas para os pasaxeiros.
Polo de agora, o Tribunal Superior de Xusticia de Madrid suspendeu cautelarmente parte destas sancións, pero o conflito segue abierto tanto en tribunais españois como en instancias europeas.
