Vanesa Álvarez e Lorena Arévalo están a pintar, dentro do proxecto Expostas e para o programa municipal de arte urbano “Vigo, cidade de cor” unha fermosa metáfora do esforzo que fixeron as mulleres conserveiras, “nunha época crucial, por Galicia, polas súas familias que sustentaban co seu posto de traballo”.

Esta obra reclama a igualdade, por suposto, pero por encima de todo é “unha mostra de orgullo”. O seu, de novo, é un proxecto no que aparecen en primeira plana mulleres reais. O pasado ano, Patrimonio propúxolles como tema a lacra social da violencia de xénero. Desta vez quixeron achegarse á situación das mulleres no mercado laboral, escollendo o sector conserveiro por diante dos demais.

Quixeron dar unha visión global. Así, representan a tres mulleres moi distintas. Unha delas é Marisol Rivada, operaria a piques de retirarse, que viviu unha gran evolución, de feito subliñan que “padeceu cosas tan incribles cando comezou que a día de hoxe a situación lle parece grata”.

Como amosa a entrevista que lle fixeron, Marisol comezou a traballar con 18 anos, no 74, e xa son máis de 40 anos na conserva. Aínda recorda que por aquel entón os homes “mandaban nas mulleres, non tiñan que ser xefes, mandaban”.

“O simple feito de ser viuda e con fillos, xa era que esa tiña ganas, e a que era solteira con fillos, se o fixo cun ou dous, agora estabas obrigada a facelo con todos“, denuncia sobre pensamentos imperantes naquel tempo e lugar.

Por outra banda, Ana María Soto Landeira, xa anciá cos seus 97 anos. Probablemente a primeira traballadora social de Galicia, traballou en Massó varias décadas, convertindo a esta fábrica na primeira de España con gardería para os nenos e nenas das mulleres que traballaban na conserveira.

Como subliña Vanesa, “son mulleres con nome e apelidos, vivas. Cando coñecimos a historia de Ana María, pensamos que tiña que ser ela. Por sorte, un periodista de Faro de Vigo, David García, permitiunos utilizar unha entrevista feita por el con anterioridade, porque agora resultaría complicado realizala, cando ela xa conta con pouco menos de cen anos”.

Na devandita entrevista reflíctese como viaxou nos anos 50 a Madrid para formarse como traballadora social, e a súa familia pensando que toleara, despois de quedar engaiolada por unha conferencia á que asistiu “para facer vulto, porque temían que non fose ninguén”.

Foi unha traballadora moi querida, que visitaba as casas dos traballadores e estes aínda recordan.

Por último, a terceira e máis nova, responsable de calidade na industria conserveira de hoxe, Noa Fontán, que, como asegura Vanesa Álvarez, representa máis o seu punto de vista: o do que queda por facer.

Esperan elaborar novos murais nos próximos anos, sempre con mulleres reais, e co feminismo como tema de importancia central. Trátase o seu dun proxecto que mestura diferentes canles. De tal xeito, o pasado ano completaron o seu mural sobre violencia de xénero con este vídeo no que tamén denuncian os insultos misóxinos que se convertiron en parte da súa rutina mentres elaboraban a peza.