A Cátedra Feminismos 4.0, posta en marcha pola Universidade de Vigo (UVigo) e Deputación de Pontevedra (DePo), está a piques de cumprir dous anos co “éxito” de “todo o conseguido en tan pouco tempo” no seu obxectivo de identificar machismos dixitais e promocionar entre as mozas as carreiras de ciencias, tecnoloxía, enxeñarías e matemáticas (STEM, polas súas siglas en inglés).

Segundo explicou a Europa Press a directora da Cátedra e da Unidade de Igualdade da UVigo, Águeda Gómez, “o mundo do dixital é omnipresente”, polo que é necesario “loitar para que nese espazo non se produzan esas desigualdades que no mundo offline existen e regúlanse con leis”.

A Cátedra Feminismos 4.0 naceu en 2019 para loitar contra as “desigualdades de xénero” existentes no mundo virtual, e así traballar fronte a cuestións como o “machismo dixital que se pode atopar nas redes sociais, nos rumbos de xénero dos algoritmos, nos estereotipos sexistas…”.

Así mesmo, esta iniciativa ten o obxectivo de promocionar as carreiras STEM entre as mulleres. “En poucos anos, a maioría de empregos e os máis remunerados van estar situados neste ámbito, se non estamos –as mulleres–, a brecha salarial que xa existe poida que se incremente aínda máis”, alertou Gómez.

Neste contexto, a Universidade de Vigo presentou a proposta da Cátedra á Deputación de Pontevedra, e na súa presidenta, Carmela Silva, atopou “un compromiso claro e fundamental”. “Para min é unha aliada pola súa vontade para colocar na axenda política a desigualdade entre mulleres e homes”, agregou.

Neste sentido, indicou que aínda que existían investigacións con perspectiva de xénero, no mundo dixital este ámbito estaba “pouco estudado”. Así, apostaron por descubrir máis sobre esa contorna: “Que estaba a pasar, era Internet un espello da desigualdade do mundo real ou se estaba incrementando máis se cabe?”.

A IGUALDADE COMO PRIORIDADE

A presidenta da Deputación de Pontevedra, Carmela Silva, trasladou a Europa Press que “traballar cara á igualdade precisa do coñecemento e de tecer redes coas mulleres que forman parte de colectivos feministas e, dunha forma moi particular, coa universidade”.

Por iso, cando a Universidade de Vigo lles expuxo esta idea, pareceulles que se trataba dun “instrumento fundamental para reflexionar, para promover, visibilizar e tamén para facer chegar que a igualdade ten que ser unha gran prioridade para o conxunto da sociedade”.

“Nace dese interese de dúas administracións de crear espazos onde poidamos avanzar dunha forma rigorosa, seria, con contidos, con formación e con información cara á igualdade, porque as mulleres somos a metade do mundo e temos que seguir avanzando”, rematou.

O MUNDO DIXITAL NON É NEUTRO

Froito das investigacións e actividades realizadas no marco da Cátedra, as participantes confirmaron que “o mundo dixital non é neutro”, xa que nel “reprodúcense esas desigualdades de poder entre homes e mulleres, sexismo, misoxinia…”.

Como exemplo, Gómez apunta que en Wikipedia o número de perfís sobre científicas é “moito menor” que o de científicos, “cando esa representación non é así no mundo real”. “Hai infrarrepresentación da muller”, concluíu.

Dentro do mundo virtual, os rumbos de xénero existen tamén na intelixencia artificial. Así o confirmou a profesora da Universidade da Coruña, catedrática de Intelixencia Artificial e membro do Consello Asesor (CAIA) do Goberno neste ámbito, Amparo Alonso, que participa en varias das iniciativas desta Cátedra.

No marco do seu traballo, puxo en relevo que a intelixencia artificial é unha das tecnoloxías que conducen cara á sociedade do futuro, aínda que apuntou que o feito de que os equipos que a desenvolven estean compostos na súa maioría por homes de raza branca e economía media alta, “aínda que sexa de forma inadvertida”, ocasiona “rumbos que poden perpetuar eses roles sexistas e de desigualdade”.

Estes rumbos son visibles tamén nos asistentes persoais. “A maioría xorden como mulleres, con voces de muller, personalidade de certa submisión, e imaxe asociada a unha muller nova…”, apuntou a catedrática, que considera que esta situación “propaga estereotipos”. A pesar diso, valorou que, froito dun informe da Unesco, agora “case todas elas teñen xa versións masculinas”.

Tampouco os algoritmos son neutros, xa que “a maioría usan datos do mundo real e teñen rumbos: de xénero, raciais…”. “Unha forma de loitar contra iso é tentar que haxa maior diversidade, o que choca coa falta de acceso das mulleres” a carreiras como Informática, admitiu, indicando que “é a pescadilla que se morde a cola”.

PROXECTOS DE IGUALDADE

Nesa aposta por “encher Internet de expertas”, no marco desta Cátedra puxeron en marcha a convocatoria de proxectos de investigación da sociedade dixital, que xa celebrou dúas convocatorias. Tamén lanzaron un ‘Workshop’, que este ano celebrará a súa terceira edición en outubro, polo que convidan a expertas a “dar leccións maxistrais” sobre os retos do futuro.

Igualmente, crearon os premios ‘GirlGeekCovid’ que, para visibilizar a figura das mulleres STEM, outorga premios a alumnas baseándose no seu expediente académico e unha carta de motivación. Ademais, en marzo deste ano lanzaron un Comité de Sabias que, contando con numerosas expertas, funciona “a modo de laboratorio de ideas para traballar contra esa desigualdade no ámbito dixital”.

Así mesmo, desenvolveuse un ‘microcurso’ en formato de vídeo breve, cuxo obxectivo é ofrecer unha “microaprendizaxe feminista” en ámbitos corporativos. Soledad Torres, enxeñeira de telecomunicacións e profesora na UVigo, atópase detrás deste proxecto, dentro da súa colaboración coa Cátedra.

Segundo explicou a Europa Press, esta iniciativa xurdiu para responder á demanda “crecente” das empresas, que teñen que desenvolver programas de igualdade e nalgún punto da súa implantación detectan necesidades de formación. Así, exploraron que tipo de contidos podían adaptar e desenvolveron un curso piloto, con catro vídeos con cuestionarios.

MULLER E VIDEOXOGOS

Luz Castro, enxeñeira de telecomunicacións e profesora na Universidade da Coruña, recoñeceu que no ámbito dos videoxogos tamén hai menos mulleres traballando, aínda que non son menos como usuarias. Así, indicou que as mulleres representan entre o 44 e o 46 % da poboación xogadora, mentres que a súa actividade laboral na industria sitúase entre o 14 e o 18 %.

“Se non hai mulleres nos equipos de desenvolvemento de videoxogos, se son pouco diversos, os videoxogos que saian de aí tamén“, avisou, en declaracións a Europa Press, insistindo en que “é importante que haxa mulleres no sector e desenvolvendo videoxogos”.

No mesmo contexto, referiuse tamén a outra problemática asociada aos videoxogos en liña, cando “moitas veces as xogadoras son ou ben acosadas ou ben tratadas con condescendencia” ou ben os xogadores homes non queren xogar con elas. Trátase de situacións de discriminación que é necesario erradicar destas contornas.

A pesar do anterior, Castro entende que non todo é negativo, xa que si aprecia “un cambio, unha preocupación” na industria por incorporar, por exemplo, protagonistas femininas. “As cousas están a cambiar, e hai indicios e datos que así o demostran; aínda queda moito para a igualdade plena, pero si se están dando pasos”, finalizou.