Unha das dependencias básicas do ser humano é a ecodependencia, que non é outra cousa que a dependencia dos bens naturais: minerais, ciclo da auga, do carbono, etc. e tamén de procesos como a fotosíntesis ou a polinización. Non existe economía sen eses bens fondo da natureza. A cultura hexemónica occidental vive de costas a esa realidade, a esa dependencia sen reparar nos seus límites, ignorando que ningún sistema pode subsistir dun modo ilimitado. Como resultado desa formulación o sostemento da vida non é unha prioridade. Si o son o crecemento económico e a maximización das taxas de ganancia do capital. As raíces clásicas do pensamento político occidental separan a vida humana do resto do mundo vivo desde os seus inicios e agudízase a partir do período da modernidade triunfante. Todo iso oposto á visión cósmica daqueles pobos que teñen unha visión biocentrica e integradora.
Esta visión cristaliza na política e na economía a través de tres xeitos:
a) O patriarcado como sistema xerárquico e de progreso no que os suxeitos políticos poden vivir emancipados da natureza, do seu propio corpo e do resto das persoas.
b) A tecnociencia permite afastar do lugar onde se actúa dos lugares onde se sofren as consecuencias.
c) O capitalismo como un fabricante de subxectividades que xera mitos como o valor e o prezo, no que non se razoa nada desde o punto de vista das necesidades humanas e por tanto non se distingue daquelas que sosteñen a vida e que como consecuencia só fan crecer a economía devastando bens finitos materiais e recursos tamén finitos.
O mito do crecemento que alimentan di “que a economía ten que crecer sempre e á conta do que sexa para poder soster as existencias”. Este mito xera a lóxica do sacrificio que engade que “todo merece a pena ser sacrificado para que a economía creza”. Todo iso dá lugar a unha crise de civilización e a unha crise material e ecolóxica.
O cambio climático dou lugar tamen á aparición dun negacionismo político que non pretende en realidade negar a existencia de leste, senón que ten uns efectos devastadores porque o que persegue son procesos de adaptación ao cambio climático desde unha perspectiva para protexer e blindar os privilexios do poder. Existe tamén un negacionismo que consiste en non facer nada, por parte dun sector da esquerda tradicional.
Ante a evidencia de que se traspasaron os límites físicos de resistencia do planeta e que as consecuencias as sofren as capas máis débiles da sociedade (pobres, mulleres e anciáns) e que a perda de biodiversidade incide directamente na vida humana tal e como demostra a pasada pandemia e as que virán, apuntamos como respostas posibles articuladas en tres eixos:
* O decrecimento da esfera global da economía é un dato incontestable polo esgotamento dos recursos minerais, da auga, etc
* A vía hexemónica actual quere que unha minoría continúe co seu nivel de vida á conta da maioría da poboación.
* Outra vía é posible a partir de reformar o modelo económico actual seguindo tres principios:
1) O principio de suficiencia que non é outra cousa que vivir de acorde con aquilo que necesitamos de forma sinxela.
2) O da repartición e distribución da riqueza existente de modo equitativo.
3) A organización da política desde a lóxica do común e do coidado.
A crise ecolóxica vai intimamente ligada á precariedade e á crise social, sendo un problema de carácter político e cultural.
A nosa xeración ten unha débeda enorme coas que virán despois. Contribuímos a que se sobrepasaran 6 dos 9 límites planetarios, pondo en risco a estabilidade e habitabilidade do noso planeta. Debemos transicionar de maneira urxente cara un modelo de vida e de produción menos dependente do crecemento e máis enfocado na sostenibilidade e nos límites ecolóxicos.
E necesario cultivar unha cultura de ecoloxismo político que nos leve a confrontar con aspectos lesivos para a biodiversidade como é a crecente invasión do eucalipto nos nosos montes en detrimento do bosque tradicional, os megaparques eólicos que deterioran o medio rural en beneficio de industrias enerxéticas de carácter especulativo, a práctica de extraccións mineiras ao descuberto, industrias como Altri ou o impacto do cambio climático en Galicia.
