A patronal do naval en Galicia considera que, tralos duros anos de crise nos que se perderon miles de empregos e pecharon estaleiros e decenas de empresas auxiliares, o sector asenta a súa recuperación e, é máis, avista a consolidación da devandita melloría, sempre que este ano se manteña polo menos a mesma carteira que en 2017. Con todo, os sindicatos non ven tan clara a recuperación e móstranse cautelosos.

De acordo co Cluster do Naval Gallego, Aclunaga, na actualidade hai uns 14 contratos, e espérase conseguir ao longo de 2018 polo menos os 29 do pasado ano. Con iso, os estaleiros de Vigo teñen carga de traballo garantida para 3 anos e en Ferrol, se se acelera o contrato das fragatas F-110 para o Ministerio de Defensa (“vital” tralo fracaso das fragatas para Australia), terán para entre 8 e 10 anos.

Sobre o total nacional, Galicia supón o 33% da actividade e volve recuperar “un valor importante respecto a anos anteriores”, situándose “por enriba” de País Vasco, que na crise “máis ou menos mantívose”. Así, Pymar indicou que en 2017 nos estaleiros españois entraron en vigor 37 novos contratos por importe de 850 millóns.

O sector teno claro, o que lle permitiu superar esta crise e rexurdir foi a súa especialización e a súa forma de relacionarse co cliente. “Facemos barcos especializados, de calidade, con adaptación total ao cliente e con prazos de entrega moi bos”, subliñou o xerente de Aclunaga, Óscar Gómez, en declaracións a Europa Press.

A iso, a Xunta agregou outros factores como “a capacidade de adaptación das empresas e o esforzo continuado do sector” e da Administración. De igual maneira, a sociedade Pymar, que aglutina a pequenos e medianos estaleiros privados de España, coincide en que foi clave a experiencia, o respaldo institucional e a mellora do financiamento.

De feito, aínda que un dos maiores escollos foi co sistema español de bonificacións fiscais aos estaleiros, ‘tax lease’, a implantación dun novo sistema deu maior estabilidade. Neste senso, o xerente de Aclunaga explicou que aínda que o novo ‘tax lease’ non se aplicou a todos os barcos en execución, “si supuxo tranquilidade” para os armadores.

VISIÓN SINDICAL

“Aquí capeamos relativamente ben, porque reposicionamos o sector na pesca, que o abandonamos”, engadiu o portavoz de CC.OO., Ramón Sarmiento, que chamou a “coidar dos armadores”, ademais de recuperar algo que, na súa opinión, deteriorouse ” na crise, como é a garantía de entrega en prazo e custos”.

Para a CIG, aínda que hai máis ocupación que hai dous anos, “non termina de consolidarse a situación” e, por iso, o seu responsable nacional do naval, Marcelo Amado, considerou que a carteira de pedidos debería ser “máis ampla para falar de repunte”. Para iso, remarcou que “se necesita unha política máis activa”, crear un catálogo con desenvolvemento tecnolóxico e recuperar os dereitos laborais previos á crise.

Juan Antonio Vázquez, de UGT, tamén en declaracións a Europa Press, manifestou que “non diría que o naval galego saíu da crise“, e avogou por seguir traballando en conxunto para “conseguir un plan estratéxico” e para “ordenar o sector, as súas condicións laborais, investimentos e estratexias”. Ademais, chamou a crear “unha patronal española do naval”.

RETOS

Cal é o seguinte reto? Que Europa declare o naval como sector estratéxico. “Queremos que España e Europa teñan apoio político, e non é posible sen esa declaración”, apuntou o xerente de Aclunaga, ao que Sarmiento agregou que é necesario que haxa “visión sectorial”, impulsada desde a administración, para protexer o naval ante a ameaza dos países asiáticos.

“En Europa hai sensibilidade para protexer”, con propostas que inclúen compromisos cos armadores sobre a trazabilidad, mantemento e despezamento de buques… Europa non se pode permitir non ter estaleiros”, incidiu o sindicalista, ao que Gómez engadiu que se o naval galego se levase a outro sitio de España ou do mundo, “probablemente fracase”.

Para Pymar, o naval español, incluído o galego, “atopa a súa vantaxe competitiva fronte á competencia desleal asiática en nichos de mercado con alto compoñente tecnolóxico e valor engadido”. E para a Xunta, a especialización, diversificación e dixitalización son as mellores ferramentas para competir.

“Xogamos con desvantaxe, e para garantir a viabilidade e futuro –dos estaleiros– non cabe outra que que haxa grandes investimentos e apostar polo desenvolvemento de tecnoloxías, a formación de profesionais e por ser competitivos no mercado”, selou o portavoz de UGT.

Finalmente, a Xunta tamén ve como oportunidades de futuro orientarse a novos nichos de mercado como buques impulsados a gas natural licuado. Así mesmo, a renovación da frota pesqueira supón “un campo de traballo importante”, aínda que tanto patronal como sindicatos coinciden en que non é a única liña e tamén hai que abarcar outros produtos.

EVOLUCIÓN

Aclunaga indicou que durante a crise, dos estaleiros que formaban parte do cluster crebaron dous: Astilleros Jose Valiña e Factoría Naval de Marín (comprada por Nodosa). Ademais, unhas 80 empresas da auxiliar desapareceron.

De acordo cos informes do Ministerio de Industria, o cadro do sector naval empezou a diminuír en 2007. Respecto da contratación, estes informes arroxan que “a crise comeza a aparecer en 2008”, e en 2011 produciuse o mínimo histórico até a data.

No relativo á produción, o descenso en CXT (unidade que serve para medir a actividade dos estaleiros) empezou en 2005 nos públicos e en 2009 nos privados, e as baixadas repetíronse até 2017, con repuntes en 2013 e 2015.

Sarmiento apuntou que na actualidade os estaleiros galegos atópanse ao 60% da súa capacidade, tanto en produción como en emprego. “Como sempre, imos a contravoltas. Hoxe o naval mundial está no dente de serra e aquí imos capear esa fochanca se non se alarga”, augurou.

PROFESIONAIS

Neste contexto, institucións, patronal e sindicatos aluden a unha importante falta de profesionais especializados. En concreto, Aclunaga ve necesario contratar entre 600 e 800 traballadores; un marco no que recoñece que “algúns recorreron a estranxeiros, pero non é o normal”.

“Fai falla xente, o problema é que se incorporan en diferentes fases e os contratos non son de enorme estabilidade; iso complica a forma de contratar”, admitiu Gómez. Pola súa banda, os sindicatos avisan de que “se non se melloran as condicións de traballo na auxiliar, o naval en dous anos non ten nada que facer”.

Nesta liña, Sarmiento criticou que a administración “non asume o seu papel de liderado, a pesares de que é un sector que asume recursos maiormente do público”, e reclamou á Xunta que condicione o financiamento a asumir ese modelo.

Pola súa banda, para dar resposta ás empresas na demanda de persoal, a Xunta aposta pola formación, para o que puxo en marcha ferramentas tanto para desempregados como para traballadores en activo. Entre estas iniciativas, inclúese o primeiro plan dirixido especificamente ao naval, dotado con 12 millóns de euros.

Respecto diso, Pymar recoñeceu que se baralla contratar persoal estranxeiro (fundamentalmente da Unión Europea), pero trasladou a súa confianza en que a formación impulsada pola Xunta permita ao sector galego atopar profesionais na propia comunidade.