O vindeiro venres 28 de decembro ás nove da noite, na Casa da Unión, regresa o programa Cinema no Hío cun pase de curtametraxes. ‘Matria’ e ‘Massó no recordo’ conforman unha sesión adicada a dous filmes “que comparten xénese na industria conserveira e que dialogan á perfección”, subliñan os organizadores do evento.

Dous filmes ben diferentes en produción, formato e distribución, pero que se achegan á realidade dende un mesmo lugar: a sensibilidade polo que nos rodea. Matria ven de ser nomeada finalista aos Premios Goya na categoría de curtametraxe de ficción despois dun paso longo e cheo de éxitos por numerosos festivais de todo o mundo.

IndieLisboa, Seminci de Valladolid, Alcine, os premios Mestre Mateo ou o prestixioso Sundance Film Festival son algúns dos festivais onde triunfou o filme de Álvaro Gago, quen xa foi entrevistado por Xornal de Vigo.

A súa obra explica a historia de Ramona. Ramona vive co seu marido, con quen apenas se comunica, e traballa nunha fábrica de conservas gobernada por unha encargada tirana. Ante os desafíos que lle presenta a súa rutina diaria, Ramona trata de refuxiarse na relación que lle une á súa filla e a súa neta.

“Levo rodeado de mulleres extraordinarias dende que nacín”, recoñece Gago nas notas do director: “Comúns a todas, son os adxectivos: determinada, apaixoada, xenerosa. Mulleres sinxelas con vidas complexas, o que impide que se mostren transparentes. Mulleres sensíbeis que diante das dificultades do seu entorno vital, teñen a necesidade de protexerse e esconderse. Son, polo tanto, dende un punto de vista cinematográfico, persoaxes moi interesantes. Persoaxes complexas, con moitos matices, incómodas na relación coa súa cortorna e de díficil acceso emocional”.

Así, “Matria é un filme sobre unha heroina cotidiana defectuosa. Non quixen retratala dende un punto de vista panexírico. Sempre cos pés na terra, a miña intención foi a de documentar a súa realidade baixo a ilusión da ficción. Unha realidade tráxica que non ten un aparente final no filme, pois Matria é unha traxedia continua grabada con lume na cotianidade e na rutina”.

“A pesar de todo, a intención era a de rematar coa sensación de que hai espazo para a posibilidade e a ilusión. Está soa, o contexto non é favorable, pero non perde a esperanza, que reside na súa determinación e dignidade, e no amor que lle une á sua familia. Matria, se pretende algo, é ser un filme humanista, e non hai humanidade sen esperanza. A dignidade dálla, en gran medida, o traballo. O filme pretende profundizar na noción do traballo como fonte de honorabilidade e glorificación. Todas estas heroínas son moi traballadoras. A súa dedicación e esforzo traen consigo valores como a honestidade, a ambición, a humildade ou a empatía“, subliña.

“O traballo tamén é o causante de que Ramona leve un ritmo de vida intenso. Non se pode permitir parar. Non ten tempo para pensar demasiado. Estamos ante un torrente de enerxía e emocións, e así busquei que se sentise no filme. As narrativas mais atraíntes veñen dadas polo interés que suscitan as persoaxes. É imposible contar unha boa historia sen persoaxes e situacións críbeis e suxestivas. Aquí, o material cru existía e non estaba moi explorado. Sentía que facer este filme era a miña responsabilidade“; recorda.

“Sentía que era o meu deber darlle voz a estas mulleres silenciadas que soportan, calan e tiran para diante, pero que tamén necesitan sentirse coidadas e queridas. O local é o que nos nutre. E do local ao universal, sen deixar indiferente: das alegrías e penas de Ramona ás alegrías e penas de todas as mulleres”, reflexiona: “Un traballo sobre un material existente para unha mirada honesta dun cine comprometido socialmente. Ramona trata dunha morea de cousas, pero por riba de todo, trata de persoas”.

Pola súa banda, Massó no recordo é o filme froito do programa Cinema en Curso no CEIP A Rúa de Cangas do ano 2013-2014. Esta iniciativa que naceu en Catalunya no 2005 e que actualmente tamén se desenvolve en Galicia, Euskadi, Madrid, Argentina, Chile e Alemaña, propicia o descubrimento por parte de nenos e mozos do cinema entendido como arte e cultura.

Deste xeito e acompañados por un cineasta, o marinense Ángel Santos (“Dos fragmentos/Eva” e “Las altas presiones”) no seu caso, experimentan e reflexionan co cinema no seu entorno. Massó no recordo recorre a historia da fábrica de conservas e factoría Massó de Cangas que abriu no 1941.

Chegaron a traballar 500 persoas que proviñan de toda a comarca: na pesca do atún, baleas e cachalotes, nos procesos de conserva e envasado. No 1985 pechou e dende entón o espazo quedou abandonado.

Case 30 anos máis tarde, os nenos e nenas de 11-12 anos do pobo recuperan a memoria do lugar, a épica alegre e triste dos oficios e as vivencias a través do diálogo cos seus avós e outras antigas traballadoras.

Da man da Asociación Cultural O Furatoxo torna Cinema no Hío buscando ser unha fiestra aberta a ese cinema galego que é moi complicado que chegue aos nosos fogares e ás pantallas afastadas dos grandes núcleos urbanos. Ademais, coa presenza do profesorado e do alumnado do CEIP A Rúa para presentar Massó no recordo achégase o cinema á xente dun xeito máis persoal. O público poderá descubrir como foi ese período de aprendizaxe, que descubriron os rapaces durante o proceso de creación e como se achegaron e valoraron aos seus devanceiros.

Pola súa banda, a AC O Furatoxo nace no ano 2013 formada por mozas e mozos do Hío coa intención de dinamizar a parroquia. Dende a súa creación veñen apostando pola organización de actividades para todos os públicos. Aínda que a celebración da Festa da Queimada supón o maior esforzo organizativo anual, durante o resto do ano tamén programan talleres para nenas e nenos na Escola Vella do Hio ou o Concurso de Cantos de Taberna co gallo de Santo Andrés do Hio.